Kwiatków sprzed dwóch tysięcy lat
Jak wyglądało życie w osadzie z czasów kultury przeworskiej, opisują archeolodzy z Uniwersytetu Łódzkiego. Obraz sprzed wieków był możliwy do odtworzenia dzięki badaniom prowadzonym na stanowisku Kwiatków 11, na przedpolu odkrywki Koźmin. Archeolodzy eksplorowali ten teren przez kilka sezonów, od 2012-2015 roku, w ramach badań ratowniczych finansowanych przez kopalnię Adamów.
Już na etapie wykopalisk było wiadomo, że znalezisko jest wyjątkowe. Teraz, po wstępnej analizie zebranego materiału, naukowcy dokładają kolejne cegiełki wiedzy. Podstawowe informacje zostały zebrane w publikacji „Pod prąd czasu. Kwiatków i okolica w pradziejach” autorstwa Seweryna Rzepeckiego, Karoliny Kot i Magdaleny Piotrowskiej.
To bardzo ciekawa lektura, barwnie opisująca życie wsi sprzed dwóch tysięcy lat. Kultura przeworska istniała w naszym regionie w latach 200 p.n.e. – 300 n.e., jej kulminacja przypadła na pierwsze wieki nowej ery. I właśnie ten okres reprezentuje osada w Kwiatkowie. Jak stwierdzili archeolodzy, to kopalnia wiedzy o życiu barbarzyńców poza granicami imperium rzymskiego.
Osada była położona na szlaku bursztynowym i pewnie dzięki temu istniała przez długi czas. Jej mieszkańcy żyli w niewielkich chatach lub w tzw. długich domach, których postawienie wymagało sporych umiejętności. Budowali także pomieszczenia gospodarskie, spiżarnie i piwniczki. Wieś przedzielona była licznymi płotami, wyznaczającymi zagrody dla zwierząt. Zasnuwał ją dym z płonących ognisk i pieców, w których wędzono żywność i wypalano wapno.
Mieszkańcy osady uprawiali ziemię, posługiwali się żelaznymi narzędziami, które sprowadzali z innych terenów. Ziarno mełli za pomocą obrotowych żaren. Hodowali bydło, świnie, kozy, owce i konie, polowali na jelenie, sarny i bobry. Wyrabiali gliniane naczynia, ręcznie lub na kole garncarskim. Powstawały w ten sposób delikatne, często zdobione, misy, czarki i wazy. Naczynia o grubszych ściankach służyły do gotowania i przechowywania żywności. Największe z nich to tzw. naczynia zasobowe.
Na terenie osady znaleziono bogatą kolekcję ozdób, głównie z brązu. Wiele z nich to szpile oraz fibule, służące do spinania odzieży, a także paciorki i kabłączki, które przypinano do opaski na włosach.
Kapitalnym, wręcz unikatowym, odkryciem w Kwiatkowie jest ponad sto studni – to bezprecedensowa ilość. Większość z nich ma dobrze zachowaną drewnianą, często dębową, cembrowinę. Budowano rozmaite studnie: okrągłe, czworokątne, o ściankach wyłożonych klepką lub plecionką. Służyły nie tylko do czerpania wody, w niektórych moczono len. Po „śmierci” studni wrzucano doń kamienie żarnowe i ofiary z psów. Wodę ze studni wykorzystywano do nawadniania pól. Można uznać, że w Kwiatkowie uprawiano i przetwarzano len na dużą skalę. Świadczą o tym pozostałości warsztatów tkackich, w tym przęśliki i ciężarki. Tkaniny były prawdopodobnie towarem eksportowym mieszkańców wsi, bo utrzymywali oni szerokie kontakty ze światem. Na przykład z Celtami, o czym świadczą charakterystyczne pierścienie brodawkowate, wykorzystywane przy transakcjach handlowych. Zetknęli się też z cywilizacją Rzymu, skąd pochodziły monety (które, co ciekawe, nie były tu środkiem płatniczym, tylko efektownym i cennym przedmiotem), a także żetony i pionki do gry oraz naczynia terra sigillata.
Mieszkańcy Kwiatkowa chowali zmarłych na przeciwległym brzegu Warty. Spalone szczątki składano w grobach jamowych lub tzw. popielnicach. Do grobu wkładano ozdoby, narzędzia i rytualnie niszczoną broń. Po upływie tysiąca lat, w średniowieczu, miejsce przeworskiej osady przekształciło się w cmentarzysko. Było ono używane od X do XIII wieku. Archeolodzy znaleźli tu 127 grobów ciałopalnych i 154 groby szkieletowe. Mimo że te ostatnie były już pochówkami chrześcijańskimi, zawierały dary grobowe – noże, krzesiwa i ozdoby. e
Fot. Piotr Ordan i Eryk Schellner
Na zdjęciach
2 i 3 – Stanowisko archeologiczne Kwiatków 11
4 – Piec z czasów kultury przeworskiej
5 – Naczynie zasobowe znalezione w przeworskiej chacie
6 – Fibula
7 – Szpila z brązu
8 – Kabłączki
9 i 10 – Eksploracja studni z czasów kultury przeworskiej
11 – Ceramiczny przęślik tkacki
12 – Celtycki pierścień z charakterystycznymi guzami, wykonany z brązu
13 – Denar Trajana
14 – Dzwonek rzymski
15 – Denar krzyżowy obok kości udowej w grobie szkieletowym
16 – Srebrna kaptorga do przechowywania cennych przedmiotów lub relikwii
17 – Wczesnośredniowieczny grób szkieletowy
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.