Konińska rekultywacja – dziesięciolecia doświadczeń (3)
W kwietniu 1971 roku został powołany Oddział Rekultywacji, osobna komórka zajmująca się wyłącznie zadaniami związanymi z rewitalizacją terenów pokopalnianych. Jednak takie prace prowadzono wcześniej, od przełomu lat 1950/1960. Już teren po pierwszej odkrywce Morzysław przeznaczony został do uporządkowania i dalszego zagospodarowania W 1970 roku kopalnia nawiązała współpracę z naukowcami, dzięki czemu w Koninie powstała Stacja Doświadczalna Rekultywacji Terenów Pogórniczych, którą kierował prof. Jan Bender.
Wyniki uzyskane przez naukowców zostały wykorzystane przy prowadzeniu rekultywacji o kierunku rolnym i leśnym.
Rekultywacja wodna
W ostatnich latach szczególnym zainteresowaniem społeczności lokalnych cieszy się wodny kierunek rekultywacji. Odpowiadając na te oczekiwania, kopalnie odkrywkowe wprowadzają do swojej praktyki rewitalizacyjnej tworzenie zbiorników wodnych.
PAK KWB Konin w swojej historii eksploatowała dziesięć odkrywek, w wyrobisku każdej zamkniętej odkrywki utworzyła zbiornik wodny. Do tej pory powstało siedem akwenów:
• zbiornik po odkrywce Morzysław (stanowiący obecnie część Parku 700-lecia w Koninie) o powierzchni zalewu 2,5 ha i pojemności 20 tys. m³
• zbiornik po odkrywce Niesłusz (zlokalizowany na konińskim osiedlu Zatorze) o powierzchni 18,5 ha i pojemności 148 tys. m³
• jezioro Czarna Woda po odkrywce Gosławice (również znajdujące się w granicach administracyjnych miasta) o powierzchni 32 ha i pojemności 290 tys. m³
• zbiornik po odkrywce Pątnów w Mikorzynie (pierwsze jezioro w Polsce kupione przez osobę prywatną) o powierzchni 346 ha i pojemności 83 500 tys. m³
• zbiornik Malta w Kleczewie, utworzony w polu odkrywki Jóźwin II A, o powierzchni 9 ha i pojemności 75 tys. m³
• zbiornik w Kozarzewku po odkrywce Kazimierz Południe o powierzchni 65 ha i pojemności około 2 000 tys. m³
• zbiornik w polu Bilczew odkrywki Drzewce o powierzchni 42 ha i pojemności 2 400 tys. m³.
Obecnie trwają prace przy tworzeniu kolejnych akwenów w wyrobiskach końcowych: po odkrywce Kazimierz Północ (o powierzchni około 522 ha), po odkrywce Lubstów (475 ha) oraz zbiornik Roztoka po odkrywce Jóźwin II A (16 ha). Powstaną również zbiorniki wodne w wyrobiskach nadal czynnych odkrywek: Jóźwin II B (o powierzchni 840 ha – będzie to zatem największy zbiornik w regionie konińskim), po odkrywce Drzewce (176 ha) oraz po odkrywce Tomisławice (około 290 ha).
Akweny poeksploatacyjne spełniają funkcje retencyjne i przeciwpowodziowe, mogą być wykorzystane także dla celów rekreacyjnych. Zdecydowanie podnoszą walory hydrograficzne i turystyczne regionu. Mają zagospodarowane brzegi, dysponują plażami i ścieżkami rowerowo-spacerowymi, stanowią zatem doskonałe miejsce wypoczynku. Części płytsze pełnią rolę kąpielisk, głębsze służą wędkarzom i amatorom korzystania ze sprzętu wodnego.
Fot. Piotr Ordan
1. Rekultywacja wodna, zbiornik Kleczew po odkrywce Kazimierz Północ, 2020
2. Zbiornik Czarna Woda w miejscu odkrywki Gosławice
3. Jednym z akwenów po odkrywce Drzewce jest zbiornik Bilczew
4. Zbiornik po odkrywce Pątnów, powyżej Jezioro Mikorzyńskie (fot. Michał Szelest)
Przyroda na zwałowisku
W efekcie prowadzonych zabiegów rekultywacyjnych na terenach poeksploatacyjnych powstały doskonałe warunki siedliskowe dla różnych gatunków ssaków i ptaków. Na zalesionych terenach zrekultywowanych zadomowiły się między innymi dziki, lisy, sarny i jelenie.
W ostatnich latach prowadzono obserwacje awifauny na wybranych powierzchniach terenów byłych odkrywek w pobliżu miejscowości Stefanowo, Komorowo, Kleczew i Złotków. Z obserwacji wynika, że na obszarach tych występują trzy grupy ptaków: gatunki lęgowe, gatunki żerujące lub poszukujące schronienia oraz gatunki pojawiające się przypadkowo.
W 2017 roku na badanych powierzchniach zauważono 47 gatunków ptaków. Najpowszechniejszym gatunkiem lęgowym był skowronek, często występowały też: pliszka żółta, potrzos, bażant, białorzytka, czajka i gąsiorek, a także sieweczka rzeczna i sieweczka obrożna – gatunki określane w Polsce jako bardzo nielicznie lęgowe.
Siedliskiem wielu gatunków ptaków wodnych stają się również akweny utworzone w wyrobiskach. Swoje lęgi odbywają tam między innymi perkozy, łyski, kaczki, czaple, gęsi i łabędzie.
W zbiornikach pokopalnianych żyje też wiele gatunków ryb. Przykładem może służyć Czarna Woda, gdzie występują nie tylko płocie, krąpie i ukleje, ale także karpie, szczupaki i sumy.
Można zatem uznać, że rekultywacja terenów pogórniczych w kopalni Konin jest prawidłowa i skuteczna.
Jacek Stasiński
Kierownik Działu Rekultywacji
ZE PAK SA
Fot. Piotr Makarowicz
5. Sieweczki obrożne
6. Dzik
7. Potrzos
8. Sarna
9. Gęś gęgawa
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.